Ninh Thuận vươn tầm trở thành trung tâm sản xuất tôm giống chất lượng cao

Với lợi thế về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý, môi trường nước biển trong sạch, ổn định, Ninh Thuận có nhiều yếu tố rất thuận lợi cho sản xuất tôm giống. Phát huy lợi thế này, tỉnh Ninh Thuận đã vươn lên trở thành trung tâm sản xuất tôm giống của cả nước, hàng năm cung cấp 40-50 tỷ con tôm giống, đáp ứng 35-40% nhu cầu tôm giống cả nước. Thương hiệu "Tôm giống Ninh Thuận" cũng đã được Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu…

Ông Lê Văn Quê - Chủ tịch Hiệp hội Giống thủy sản (GTS) tỉnh Ninh Thuận

Hội tụ tiềm năng lợi thế

Bờ biển dài hơn 105 km và là 1 trong 18 điểm nước trồi ven bờ hiếm hoi trên thế giới, vùng lãnh hải rộng, nguồn nước biển có chất lượng tốt, độ mặn ổn định...là những điều kiện thuận lợi giúp Ninh Thuận phát triển ngành sản xuất tôm giống. Một thuận lợi nữa là phần lớn các DN sản xuất tôm giống trên địa bàn tỉnh đều đã trải qua nhiều năm gắn bó với nghề, có lực lượng lao động với trình độ, kỹ thuật lành nghề. Xác định điều kiện tự nhiên, công nghệ ương, dưỡng và nguồn gene tôm bố mẹ là ba yếu tố quyết định chất lượng con tôm giống, các DN luôn quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất tôm giống như: công nghệ xử lý nước bằng hệ thống siêu lọc, tích hợp tia cực tím (UV), công nghệ Ozone, công nghệ sinh học để quản lý, kiểm soát chất lượng nước, kiểm soát bệnh và sức khỏe con giống, đặc biệt, đến nay đã loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng kháng sinh, hóa chất độc hại trong suốt quá trình ương dưỡng. Bên cạnh đó, một số cơ sở cũng đã kết hợp áp dụng các tiêu chuẩn BMP, VietGap, Globale GAP, tiêu chuẩn OIE vào hệ thống quản lý và kiểm soát chất lượng con giống,…

Song song đó, việc gia hóa tôm bố mẹ trong nước cũng đạt được những kết quả khả quan, là cơ sở để các DN tập trung nguồn lực, liên kết, hợp tác nghiên cứu, ứng dụng vào thực tiễn sản xuất, tiến tới chủ động được phần lớn nguồn tôm bố mẹ trong những năm tiếp theo. Việc thực hiện Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản tại các cơ sở sản xuất tôm giống trên địa bàn tỉnh được thực hiện nghiêm túc, đến nay đã đi vào nề nếp, góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh và bảo vệ môi trường.

Về cơ chế chính sách, ngành sản xuất tôm giống của Ninh Thuận luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát, hỗ trợ kịp thời của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Cục Thủy sản và các đơn vị liên quan. Về phía địa phương, hoạt động sản xuất tôm giống được Ninh Thuận xem là một trong những ngành kinh tế quan trọng, chiến lược của tỉnh, nhờ đó liên tục có sự đầu tư phát triển cả về quy mô lẫn chất lượng. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV (nhiệm kỳ 2020-2025) cũng đã xác định tiếp tục phát triển Ninh Thuận thành trung tâm sản xuất tôm giống có chất lượng cao của cả nước; ngành Nông nghiệp tỉnh đã thực hiện công bố quy hoạch 1/2000, làm cơ sở để kêu gọi đầu tư và tìm kiếm nguồn lực để thực hiện đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hoàn chỉnh cho các vùng sản xuất giống thủy sản CNC An Hải và vùng sản xuất tôm bố mẹ CNC Sơn Hải.

Lãnh đạo Bộ NN&PTNT kiểm tra mô hình nuôi tôm sạch bệnh tại Ninh Thuận

Gỡ “nút thắt”

Tuy nhiên bên cạnh những mặt thuận lợi, hoạt động sản xuất tôm giống của tỉnh Ninh Thuận vẫn đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức như: nguồn cung tôm sú gia hóa bố mẹ còn hạn chế, thiếu sự đa dạng về nguồn cung; hạ tầng các vùng sản xuất tập trung chưa được đầu tư xây dựng nên gặp nhiều khó khăn trong việc cấp, thoát nước, giao thông, thu gom xử lý nước thải; khó khăn trong việc kiểm soát môi trường tại các vùng sản xuất GTS tập trung; các DN sản xuất tôm giống khó tiếp cận các nguồn vốn vay tín dụng với lãi suất ưu đãi... Chưa kể tôm giống là loại hàng hóa đặc biệt, khi đến tuổi phải xuất bán chứ không thể tiếp tục lưu giữ; tuy nhiên đến khi xuất bán nếu gặp phải thời điểm giá xuống thấp hoặc không bán được thì phải xả bỏ, gây thiệt hại rất nhiều cho DN.

Trước diễn biến tình hình có sự đan xen giữa thuận lợi và khó khăn, thời gian qua Hiệp hội Giống thủy sản (GTS) tỉnh Ninh Thuận đã tích cực phối hợp cùng với các cơ quan quản lý tại địa phương trong việc tuyên truyền, vận động hội viên tuân thủ các quy định của nhà nước, chủ động tăng cường kiểm soát chất lượng tôm giống tại các cơ sở sản xuất, theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình thời tiết, bám sát nhu cầu thị trường để chủ động tổ chức sản xuất cho phù hợp tại từng thời điểm...

Theo Đề án xây dựng Ninh Thuận trở thành trung tâm sản xuất tôm giống chất lượng cao của cả nước, Ninh Thuận phấn đấu đến năm 2025 sản lượng tôm giống đạt 50 tỷ con giống, đồng thời chủ động sản xuất được 30% tôm thẻ chân trắng bố mẹ gia hóa, 40% tôm sú bố mẹ gia hóa có chất lượng cao và sạch bệnh, qua đó tiếp tục cung cấp cho nghề nuôi tôm thương phẩm cả nước những con giống có chất lượng cao, góp phần vào sự phát triển lớn mạnh của ngành tôm Việt Nam. Để đạt được mục tiêu đề ra, Hiệp hội GTS Ninh Thuận kiến nghị cần tiếp tục tăng cường quản lý, kiểm soát chặt chẽ chất lượng tôm bố mẹ nhập khẩu. Đối với tôm bố mẹ có nguồn gốc gia hóa trong nước, cần định kỳ tổ chức khảo nghiệm/ hậu kiểm để kiểm tra, đánh giá lại chất lượng tôm bố mẹ. Cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, hướng đến việc quy định bắt buộc áp dụng các quy trình đảm bảo an toàn sinh học trong trại giống; đẩy nhanh việc nghiên cứu đối với các loại bệnh mới như TPD và hướng dẫn biện pháp xử lý; công bố danh sách những phòng xét nghiệm bệnh tôm đủ tiêu chuẩn để tránh những bất cập như hiện nay.

Ông Lê Văn Quê - Chủ tịch Hiệp hội Giống thủy sản (GTS) tỉnh Ninh Thuận cho biết, thời gian qua mối liên kết trong sản xuất tôm giống ở địa phương bước đầu đã hình thành; nhiều mô hình, công nghệ nuôi tôm mới trên địa bàn được ứng dụng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên thời gian tới vẫn cần có các giải pháp, cơ chế phối hợp, liên kết chặt chẽ hơn nữa giữa vùng nuôi và vùng sản xuất, sản xuất con tôm giống theo đặt hàng. Các tỉnh tiêu thụ con giống cần thống kê nhu cầu con giống trước mỗi vụ nuôi, thông tin kịp thời cho khu vực sản xuất để đảm bảo nguồn cung tôm giống cả về số lượng và chất lượng; đồng thời phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong việc xử lý nghiêm tình trạng giả nhãn mác bao bì, thương hiệu. Để tháo gỡ khó khăn về nguồn vốn, Chính phủ cần có cơ chế tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ các DN sản xuất tôm giống được tiếp cận các nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi cũng như xem xét ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ giảm một phần phí xét nghiệm, kiểm dịch trong các giai đoạn sản xuất gặp nhiều khó khăn.

Đồng chí Lê Huyền – PCT UBND tỉnh đến thăm  Hiệp hội giống thủy sản

Cũng theo ông Lê Văn Quê, với vị thế một trong những trung tâm sản xuất tôm giống lớn nhất của cả nước, trong hàng chục năm qua, tỉnh Ninh Thuận đã luôn cố gắng sắp xếp, bố trí phần diện tích đất ven biển rất có giá trị để duy trì và phát triển hoạt động sản xuất tôm giống, từ đó tạo ra nguồn tôm giống có chất lượng tốt góp phần phục vụ cho nghề nuôi tôm thương phẩm của cả nước. “Tuy nhiên một thực tế là đến nay Ninh Thuận vẫn chưa được sự hỗ trợ của Trung ương trong đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng. Chính vì vậy chúng tôi tha thiết mong Bộ Nông nghiệp và PTNT quan tâm xem xét, hỗ trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hoàn chỉnh cho các vùng sản xuất GTS tập trung nhằm giúp cho nghề sản xuất giống thủy sản của Ninh Thuận phát triển lớn mạnh và bền vững. Khi được Trung ương và tỉnh quy hoạch đầu tư hạ tầng bài bản, hoàn chỉnh sẽ thu hút nhiều khách hàng, chuyên gia trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm mô hình, góp phần vào việc quảng bá sản phẩm đặc thù của địa phương cũng như đóng góp việc phát triển ngành du lịch Ninh Thuận" – Chủ tịch Hiệp hội GTS Ninh Thuận nhấn mạnh.

Công Luận (Vietnam Business Forum)