Khẳng định vai trò của khoa học công nghệ trong phát triển kinh tế - xã hội

Xác định khoa học và công nghệ (KH&CN) là then chốt, đổi mới sáng tạo là chủ lực, trụ cột trong phát triển kinh tế - xã hội, kế thừa và phát huy những thành quả đạt được, ngành KH&CN TP.Cần Thơ đã có nhiều hoạt động hiệu quả, ghi dấu ấn trên các lĩnh vực. Ông Ngô Anh Tín - Giám đốc Sở KH&CN TP.Cần Thơ đã có một số chia sẻ với phóng viên xung quanh vấn đề này.

Tiến sĩ Ngô Anh Tín, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.Cần Thơ

Thời gian qua, ngành KH&CN thành phố đã hiện diện sâu sắc, đậm nét trên các lĩnh vực, tạo nên những bứt phá cho phát triển kinh tế - xã hội ra sao, thưa ông?

Ngành KH&CN TP.Cần Thơ đã cơ bản đạt mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển ngành. Kết quả này được thể hiện qua Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII - Provincial Innovation Index). Năm 2023, TP.Cần Thơ xếp thứ 5 về Chỉ số PII với điểm số 49,66. Trong đó, nhiều chỉ số có điểm số khá cao như: Cơ sở hạ tầng (55,45 điểm, đứng thứ 9); sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ (52,52 điểm, đứng thứ 12); thể chế (50,02 điểm, đứng thứ 6),... Thành phố cũng là địa phương có xếp hạng đầu ra đổi mới sáng tạo đứng thứ 2 cả nước, chỉ sau Hà Nội. Kết quả này cho thấy, thành phố nổi trội về sản phẩm tri thức, sáng tạo công nghệ với đơn vị đăng ký sáng chế và giải pháp hữu ích cùng giống cây trồng.

Cùng với sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của các cấp ủy Đảng, sự quyết tâm cao của ngành, thời gian qua, ngành đã thực hiện thành công các nhiệm vụ đề ra của Nghị quyết số 02 -NQ/TU ngày 01/8/2016 của Thành ủy, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP.Cần Thơ lần thứ XIV, nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Để hỗ trợ, đồng hành với các doanh nghiệp, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp, sáng tạo và phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ, thời gian tới, Sở có chương trình, chính sách cụ thể nào, thưa ông?

Thực hiện Kế hoạch số 135/KH-UBND ngày 30/06/2021 của UBND thành phố về việc Hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TP.Cần Thơ giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, Sở KH&CN TP.Cần Thơ đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Theo đó, Sở tiếp tục khơi thông, khuyến khích phát triển nguồn tài chính khởi nghiệp, đầu tư mạo hiểm; chủ động đề xuất, tháo gỡ một số điểm nghẽn trong huy động nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận nguồn vốn tín dụng,... Mở rộng tiếp cận thị trường cho doanh nghiệp khởi nghiệp; từng bước phát triển thị trường KH&CN với sự tham gia đặt hàng của các doanh nghiệp lớn và khuyến khích sự tham gia cung ứng của các doanh nghiệp công nghiệp khởi nghiệp;  tăng cường mối liên kết giữa 03 khối Nhà nước - Đại học - Doanh nghiệp. 

Phổ biến kiến thức về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; hoàn thiện hệ thống cơ sở ươm tạo; bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Đẩy mạnh đầu tư, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Trong đó, mô hình Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo TP.Cần Thơ là mô hình được đề xuất nhằm giải quyết bài toán về phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Xây dựng và hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo địa phương theo định hướng hỗ trợ theo từng nhóm đối tượng (cá nhân mới có ý tưởng khởi nghiệp, doanh nghiệp mới khởi nghiệp, doanh nghiệp đã phát triển ổn định, doanh nghiệp gọi vốn,…).

Đối với doanh nghiệp khoa học công nghệ, Sở tiếp tục tập trung tham mưu UBND thành phố chỉ đạo các sở, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ; các chương trình, kế hoạch hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khoa học công nghệ. Tổ chức các hội thảo cung cấp tài liệu, chuyển giao kết quả nghiên cứu và phát triển công nghệ, trưng bày các sản phẩm KH&CN có khả năng thương mại hóa. Rà soát các doanh nghiệp, tổ chức KH&CN trên địa bàn có đủ điều kiện được công nhận là doanh nghiệp khoa học công nghệ để chủ động tuyên truyền về các chính sách ưu đãi phát triển loại hình doanh nghiệp này. Hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng kết quả KH&CN vào sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận, tham gia các đề án, chương trình KH&CN quốc gia,...

Nguồn nhân lực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng thể hiện rõ vai trò trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao năng suất lao động, gia tăng giá trị sản phẩm. Để phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, theo ông Cần Thơ phải thực hiện những giải pháp đột phá nào?

Thời gian tới, TP.Cần Thơ cần thực hiện cải cách sâu rộng về chương trình giáo dục, đào tạo, cách dạy và học, tăng cường kết hợp giáo dục đào tạo với sản xuất, kinh doanh, xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực trong từng giai đoạn phát triển.

Thứ hai, hoàn thiện các chính sách đối với nhà khoa học, đặc biệt là nhà khoa học trẻ. Cần có chính sách để các nhà khoa học trẻ có thể tham gia nhiều hơn nữa vào hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Để thực hiện điều này, cần phá dỡ một số rào cản hiện nay như cách tính thù lao dựa trên số giờ lao động.

Thứ ba, tiếp tục thu hút, đãi ngộ các nhà khoa học trình độ cao từ nước ngoài. Để thu hút các nhà khoa học giỏi, TP.Cần Thơ cần áp dụng chế độ phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp đối với các vị trí công việc đòi hỏi nhân lực KH&CN trình độ cao, đặc thù. Tiếp cận theo hướng này cũng phù hợp với chủ trương trả lương theo vị trí việc làm sẽ được áp dụng triệt để trong thời gian tới đây. Tuy nhiên, để xác định mức thù lao phù hợp, ngay từ bây giờ cần có thêm các nghiên cứu chuyên sâu, cung cấp luận cứ và cơ sở thực tiễn.

Cuối cùng, cần phát triển hệ sinh thái sáng tạo để thu hút và giữ chân nhân tài, xây dựng nền kinh tế tri thức như một cú hích phát triển nguồn nhân lực. Đây là nhóm giải pháp giúp tạo ngoại lực tác động từ bên ngoài. Việc tạo hệ sinh thái sáng tạo đòi hỏi nhiều thời gian và quyết tâm từ nhiều thành phần khác nhau trong hệ sinh thái như các cơ quan quản lý, các viện, trường, tổ chức khoa học công nghệ, doanh nghiệp, các nhà khoa học, nhà tri thức,...

Trân trọng cảm ơn ông!

Bình Minh (Vietnam Business Forum)