Đưa trí tuệ nhân tạo vào hoạt động trợ giúp pháp lý

Tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào trợ giúp pháp lý được Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) và Trợ giúp pháp lý xác định là giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp (DN).

Cục PBGDPL và Trợ giúp pháp lý có chức năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp quản lý nhà nước và tổ chức thi hành pháp luật về PBGDPL; trợ giúp pháp lý; hòa giải ở cơ sở; đánh giá, công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; hỗ trợ pháp lý cho DN nhỏ và vừa theo quy định của pháp luật.

Theo lãnh đạo Cục PBGDPL và Trợ giúp pháp lý, ngay sau khi hợp nhất, Cục đã khẩn trương kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ, tập trung mọi nguồn lực để triển khai các nhiệm vụ trọng tâm trong các kế hoạch công tác, các chương trình, đề án đã được lãnh đạo Bộ Tư pháp phê duyệt.

Trong thời gian tới, Cục sẽ đổi mới toàn diện các lĩnh vực công tác của Cục trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường chuyển đổi số và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Theo đó, Cục sẽ tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm: Nghiên cứu, nhận diện đầy đủ, chính xác những khó khăn, bất cập, tồn tại, hạn chế của công tác PBGDPL để đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật PBGDPL bảo đảm khả thi, toàn diện, hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.

Tổ chức các hoạt động triển khai ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về đổi mới công tác PBGDPL và xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong cán bộ, nhân dân; tập trung nghiên cứu, làm rõ nội hàm của văn hóa tuân thủ pháp luật trong bối cảnh mới; triển khai các văn bản luật, nghị quyết mới được ban hành,...

Cùng với đó, hoàn thiện thể chế công tác trợ giúp pháp lý nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập và đáp ứng yêu cầu giai đoạn mới; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong hoạt động trợ giúp pháp lý; cung cấp các dịch vụ trợ giúp pháp lý tư vấn ban đầu có sử dụng 100% công nghệ AI. Xây dựng, kết nối, chia sẻ các dữ liệu cần thiết để thực hiện thủ tục hành chính trong lĩnh vực trợ giúp pháp lý mà không yêu cầu người dân xuất trình giấy tờ; triển khai dự án đầu tư công về công nghệ thông tin trong trợ giúp pháp lý.

Đồng thời, hướng dẫn địa phương triển khai công tác hòa giải ở cơ sở trong bối cảnh tổ chức chính quyền 2 cấp, trong đó tập trung kiện toàn tổ hòa giải, hòa giải viên để bảo đảm hoạt động được triển khai bình thường; hướng dẫn địa phương tạm dừng đánh giá cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2025. Bám sát chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là các DN nhỏ và vừa, DN ở vùng khó khăn, DN do phụ nữ làm chủ và DN tạo tác động xã hội;...

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, với vai trò là đơn vị đầu mối quản lý công tác truyền thông chính sách, Cục PBGDPL và Trợ giúp pháp lý cần chủ động rà soát, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chủ trì xây dựng pháp luật để hoàn thiện phương án truyền thông ngay từ khâu đề xuất, soạn thảo.

Về công tác chuẩn tiếp cận pháp luật, Bộ trưởng chỉ đạo cần bảo đảm các yếu tố không chồng chéo, đồng thời cân nhắc việc đổi tên một số tiêu chí cho sát thực tiễn hơn. Về hỗ trợ pháp lý cho DN nhỏ và vừa, Bộ trưởng đề nghị không mở rộng phạm vi mà cần tập trung vào nhóm đối tượng trọng tâm. Đồng thời, rà soát lại các chương trình, kế hoạch đã được phê duyệt, lựa chọn nội dung ưu tiên bám sát các nhiệm vụ chính trị lớn của Đảng, Nhà nước. Bộ trưởng nhấn mạnh, hỗ trợ pháp lý không chỉ là nâng cao hiểu biết pháp luật cho DN, mà còn là kênh tiếp nhận, lắng nghe ý kiến từ DN để phản ánh trở lại, góp phần hoàn thiện thể chế.

Đánh giá từ địa phương, lãnh đạo tỉnh Hà Nam cho rằng, việc chuẩn hóa và tập trung hỗ trợ pháp lý vào nhóm đối tượng DN nhỏ và vừa là rất thiết thực, hiệu quả. Bởi vì khu vực DN này còn yếu trong khâu tiếp cận pháp luật, nhất là trong bối cảnh sáp nhập, nhiều chính sách sẽ có những độ trễ nhất định, nếu không trang bị kiến thức, hướng dẫn thì DN rất khó khăn.

Thành Nam (Vietnam Business Forum)