Trên miền đất biên cương Điện Biên - nơi hội tụ của thiên nhiên hùng vĩ, rừng núi nguyên sơ và bản sắc văn hóa các dân tộc, nghề nuôi ong vốn đã gắn bó với đời sống người dân từ nhiều đời nay. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, hoạt động này chủ yếu mang tính tự phát, nhỏ lẻ, hiệu quả kinh tế chưa cao. Trước thực tế đó, sự ra đời của Hợp tác xã (HTX) Ong Mật Điện Biên vào tháng 2/2019 và đặt dấu ấn năm 2020 không chỉ là một bước ngoặt trong tổ chức sản xuất mà còn mở ra hướng đi mới cho việc xây dựng thương hiệu nông sản đặc hữu của địa phương.
Ông Đỗ Xuân Đoàn, Đỗ Xuân Kết là những người đầu tiên đưa ong rừng về nuôi và phát triển nghề nuôi ong lấy mật ở xã Sam Mứn, huyện Điện Biên (nay là xã Thanh An). Năm 2019, ông Đoàn và ông Kết tham gia HTX ong mật Điện Biên vừa là thành viên chủ chốt vừa tư vấn kỹ thuật cho HTX.
Từ nuôi ong tự phát đến sản xuất hàng hóa
Qua trao đổi, ông Đỗ Xuân Đoàn - Giám đốc HTX Ong mật Điện Biên cho biết: Trước khi có hợp tác xã, phần lớn hộ dân nuôi ong bằng cách bắt ong rừng về đóng hòm nuôi, để ong phát triển tự nhiên. Phương thức này khiến đàn ong suy yếu, năng suất mật thấp, giá trị kinh tế không đáng kể. Được sự hỗ trợ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng chính quyền huyện Điện Biên, những hộ nuôi ong tâm huyết đã liên kết lại, hình thành hợp tác xã. Từ quy mô vài chục đàn ong ban đầu, đến nay HTX đã phát triển trên 2.000 đàn, sản lượng hàng năm đạt từ 40 - 100 tấn mật, đưa nghề nuôi ong thực sự trở thành ngành sản xuất hàng hóa.
Doanh thu và thu nhập của HTX cũng như các thành viên hiện nay tăng cao, gấp 2 - 3 lần so với hình thức nuôi nhỏ lẻ trước đây. Đây là minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của mô hình kinh tế tập thể khi biết tận dụng lợi thế bản địa và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật.
Lan tỏa thương hiệu sản phẩm tại hội chợ phát triển KT-XH tỉnh Điện Biên.
Bên cạnh đó, HTX đã xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ. HTX không đơn độc mà phối hợp với doanh nghiệp và hộ nuôi ong để đảm bảo sản lượng, chất lượng và thị trường ổn định. Cơ chế hợp đồng rõ ràng, phương thức thanh toán minh bạch đã tạo niềm tin, gắn kết lợi ích giữa các bên. Đây chính là yếu tố giúp HTX duy trì sự phát triển bền vững, đồng thời mở ra cơ hội mở rộng sang các thị trường mới.
Chất lượng & thương hiệu lan tỏa
Ngay từ những ngày đầu, HTX Ong Mật Điện Biên đã xác định phương châm: “Chất lượng là uy tín - Uy tín là thương hiệu”. Từng bước, HTX đầu tư thiết bị sơ chế, đóng gói, áp dụng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc. Nhờ vậy, sản phẩm mật ong Điện Biên không chỉ tiêu thụ mạnh trong tỉnh mà còn có mặt tại nhiều siêu thị, cửa hàng đặc sản ở các địa phương và trung tâm đô thị của Hà Nội cũng như TP. Hồ Chí Minh.
Bước ngoặt quan trọng là năm 2020, sản phẩm của HTX được công nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh. Đây không chỉ là sự khẳng định chất lượng mà còn mở ra cơ hội lớn để HTX mở rộng thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm. Đặc biệt, năm 2024, sản phẩm Mật Ong Bánh Tổ được công nhận là sản phẩm tiêu biểu của HTX tỉnh Điện Biên và tham gia Giải thưởng Mai An Tiêm - Coop Gold Product Awards. Những thành tựu này đã góp phần đưa “Mật ong Điện Biên” trở thành một thương hiệu có chỗ đứng vững vàng trong lòng người tiêu dùng.
Ông Đỗ Xuân Đoàn cho biết thêm, không chỉ dừng lại ở việc nâng cao thu nhập cho thành viên, HTX còn mang đến những giá trị cộng hưởng quan trọng:
Đối với hộ nông dân, tham gia HTX giúp tiếp cận kỹ thuật mới, được bao tiêu sản phẩm, ổn định đầu ra. Nếu như trước đây mỗi hộ nuôi ong chỉ thu về vài chục triệu đồng/năm thì nay nhiều hộ đạt 150 - 200 triệu đồng/năm, một số hộ quy mô lớn đạt trên 300 triệu đồng/năm.
Đối với cộng đồng, nghề nuôi ong thúc đẩy ý thức bảo vệ rừng, bởi rừng còn thì ong mới phát triển. Đây là mô hình gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với gìn giữ môi trường sinh thái.
Đối với thị trường, người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm mật ong chất lượng cao, an toàn sức khỏe, có nguồn gốc rõ ràng.
Bởi vậy, HTX Ong Mật Điện Biên đã trở thành hình mẫu về việc đưa nghề truyền thống phát triển theo hướng hiện đại, vừa tạo sinh kế bền vững vừa góp phần bảo vệ tài nguyên rừng.
Khẳng định vai trò kinh tế tập thể trong giai đoạn mới
HTX Ong Mật Điện Biên cũng cho thấy vai trò quan trọng của kinh tế tập thể trong thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế xanh. Đặc biệt, đầu năm 2025 vừa qua, HTX Ong mật Điện Biên vinh dự được Bộ Nông nghiệp và Mội trường lựa chọn, mời tham gia lớp tập huấn “Phát triển sản phẩm OCOP từ mật ong gắn với mục tiêu hình thành các sản phẩm OCOP quốc gia”. Nhiều năm liền, HTX được UBND tỉnh, địa phương khen thưởng vì thành tích xuất sắc trong chương trình OCOP, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế tập thể. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho nỗ lực bền bỉ của tập thể và các thành viên HTX.
Lớp tập huấn “Phát triển sản phẩm OCOP từ mật ong gắn với mục tiêu hình thành các sản phẩm OCOP quốc gia năm 2025”.
rong thời gian tới, theo ông Đỗ Xuân Đoàn, HTX Ong Mật Điện Biên đặt 1 số mục tiêu quan trọng. Đó là, mở rộng quy mô nuôi ong lên hàng nghìn đàn, đa dạng hóa các sản phẩm chế biến sâu như sữa ong chúa, phấn hoa, sáp ong, mỹ phẩm từ mật ong. Đồng thời, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng theo hướng hữu cơ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Tăng cường liên kết với doanh nghiệp phân phối, các HTX bạn, tiến tới xuất khẩu sản phẩm. Đặc biệt, xây dựng thương hiệu mạnh, đưa “Mật ong Điện Biên” trở thành sản phẩm đặc trưng của vùng Tây Bắc trên bản đồ nông sản Việt Nam.
Trong hành trình của Hợp tác xã Ong Mật Điện Biên từ những đàn ong rừng nhỏ lẻ đến thương hiệu OCOP 4 sao là minh chứng sinh động cho sức mạnh của liên kết, của đổi mới tổ chức sản xuất và khát vọng vươn lên của người nông dân vùng biên giới. Với doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, thu nhập của thành viên ngày càng ổn định, HTX không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ rừng, gìn giữ môi trường, khẳng định vai trò của kinh tế tập thể trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, phát triển bền vững.
Bí thư Đảng ủy và Chủ tịch UBND xã Thanh An trực tiếp xuống động viên HTX Ong mật Điện Biên tiếp tục phát triển và giữ vững thương hiệu.
Với nền tảng đã được khẳng định, HTX Ong Mật Điện Biên hoàn toàn có thể vươn xa hơn, trở thành một trong những thương hiệu nông sản tiêu biểu, góp phần lan tỏa hình ảnh “Điện Biên - miền đất giàu tiềm năng, hội tụ và phát triển”.
Hà Thành (Vietnam Business Forum)
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
từ 11/11/2025 đến 30/11/2025
VCCI
English
