Đưa TP.Hồ Chí Minh trở thành trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo

TP.Hồ Chí Minh định hướng chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo, trong đó khẳng định vai trò của KHCN phải thực sự là động lực cho sự phát triển. Thành phố đã nghiên cứu, xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đón đầu đội ngũ trí thức và lực lượng lao động trình độ cao.

KHCN bám sát thực tiễn, tạo động lực tăng trưởng

Thời gian qua, hoạt động KHCN của TP.Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và toàn diện trên các lĩnh vực. Trong mỗi giai đoạn phát triển của Thành phố, KHCN đều bám sát thực tiễn, góp phần tạo động lực và chuyển biến tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Nguyễn Văn Được (thứ hai từ phải sang), Chủ tịch UBND TP.Hồ Chí Minh trao đổi với ông Lâm Đình Thắng (áo xanh), Giám đốc Sở KHCN TP.Hồ Chí Minh và các đại biểu tại Hội thảo khoa học về triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị 

Thành phố đã hình thành các mô hình, trung tâm nghiên cứu KHCN như: Công viên phần mềm Quang Trung; Khu Công nghệ cao; Khu Nông nghiệp công nghệ cao; hình thành các mô hình Chợ công nghệ và thiết bị (Techmart). Đề án thử nghiệm Sàn giao dịch công nghệ Thành phố đã phát huy vai trò cầu nối giữa các nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà quản lý trong việc ứng dụng kết quả nghiên cứu vào sản xuất, kinh doanh.

Hiện TP.Hồ Chí Minh có hơn 2.000 startup, chiếm khoảng 50% tổng số startup cả nước; chỉ số Đổi mới sáng tạo đứng thứ 2 cả nước (sau Hà Nội) và đứng đầu khu vực Đông Nam bộ; hệ sinh thái khởi nghiệp xếp hạng 111 thế giới (2024), cao nhất Việt Nam (theo StartupBlink). Khu Công nghệ cao TP.Hồ Chí Minh (SHTP) đã thu hút hơn 10 tỷ USD vốn đầu tư, với nhiều công ty công nghệ lớn như Intel, Samsung, Schneider Electric. Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo Thành phố được thành lập và chuẩn bị đi vào hoạt động với mục tiêu thu hút mọi nguồn lực của hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước.

Không chỉ vậy, Thành phố có 03 khu công nghệ cao; 97 trường đại học, cao đẳng, trong đó nhiều trường thuộc nhóm nghiên cứu mạnh, Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh (VNU-HCM) xếp hạng Top 1% thế giới về nghiên cứu KHCN; hơn 400 tổ chức KHCN trên địa bàn; 134 phòng thí nghiệm,…

Đặc biệt, Thành phố cũng là địa phương dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số (CĐS), với Chỉ số CĐS năm 2023 ở vị trí thứ 2 cả nước. Kinh tế số tăng trưởng cao (21,5% năm 2023), dự kiến năm 2025 đạt 25%. Việc ứng dụng Blockchain vào truy xuất nguồn gốc nông sản giúp hơn 200 doanh nghiệp xuất khẩu sang EU và Mỹ; hơn 80% doanh nghiệp trên địa bàn đang triển khai các giải pháp CĐS; Hệ thống bản đồ GIS giúp quản lý đô thị thông minh; Hệ thống camera AI nhận diện giao thông tại các điểm nóng kẹt xe; các ứng dụng AI phục vụ chăm sóc sức khỏe người dân,…

Bên cạnh đó, tinh thần đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp được lan tỏa rộng rãi. Nhiều ý tưởng sáng tạo đã được các tổ chức, cá nhân đầu tư, không ít dự án giành giải cao cấp vùng, cấp quốc gia. Bình quân giai đoạn 2021 - 2023, chi đầu tư cho KHCN ước đạt 0,88%/GRDP, ước đến năm 2025 đạt bình quân 1%/GRDP.

Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp

Cùng với tăng cường tiềm lực KHCN, TP.Hồ Chí Minh đã xây dựng và triển khai hiệu quả các chương trình, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển giao và làm chủ công nghệ.

Năm 2024, Thành phố đã hỗ trợ 1.232 doanh nghiệp nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo; hỗ trợ ươm tạo, phát triển 184 dự án; 160 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tiếp cận nguồn vốn đầu tư mạo hiểm. Lũy kế giai đoạn 2021 - 2024, lần lượt hỗ trợ được 8.881 doanh nghiệp, đạt 286% chỉ tiêu; 1.185 dự án, đạt 119% chỉ tiêu; 276 doanh nghiệp, đạt 276% chỉ tiêu.

Ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở KHCN TP.Hồ Chí Minh tâm huyết chia sẻ: Thời gian tới, Sở KHCN sẽ tiếp tục đổi mới tư duy, hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao vai trò quản lý nhà nước, thực hiện tốt Chiến lược phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ ban hành và Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và CĐS quốc gia. Trong đó, tập trung hỗ trợ doanh nghiệp chuyển giao công nghệ; khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp KHCN; hỗ trợ xúc tiến thị trường;… phát triển nguồn nhân lực KHCN đồng bộ theo hướng chuyên sâu.

Trước mắt, sẽ tập trung sắp xếp tổ chức bộ máy theo chủ trương hợp nhất lĩnh vực KHCN và Thông tin và Truyền thông. Tiếp tục thực hiện tốt kế hoạch triển khai Nghị quyết số 20/2024/NQ-HĐND và 31/2024/NQ-HĐND của HĐND Thành phố; Chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm công nghệ thông tin - truyền thông; Đề án hỗ trợ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo,… Ưu tiên thu hút các dự án vào lĩnh vực tiềm năng, các khu công nghiệp, khu chế xuất; hỗ trợ lãi suất vay vốn đầu tư đổi mới trang thiết bị, công nghệ thông qua xúc tiến thương mại và phát triển thương hiệu.

Ngoài ra, trong vấn đề thực hiện Net Zero, Sở sẽ hỗ trợ thực hiện các nhiệm vụ KHCN liên quan nhằm thực hiện thành công mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Cụ thể, tập trung nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ xanh; chuyển đổi giao thông bền vững và phát triển kinh tế tuần hoàn; tăng cường hấp thu carbon tự nhiên. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế; khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ phát triển giải pháp sáng tạo như ứng dụng AI để theo dõi và giảm phát thải,...

“Đây sẽ là tiền đề để Thành phố tiếp tục phát triển dựa trên ứng dụng KHCN và đổi mới sáng tạo, góp phần hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm thương mại - dịch vụ, công nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ của khu vực phía Nam cũng như cả nước”, ông Lâm Đình Thắng khẳng định.

Hà Thành (Vietnam Business Forum)