Tôn vinh tinh hoa làng nghề – kết nối giao thương

Việt Nam hiện có hơn 5.400 làng nghề với hàng triệu lao động đang miệt mài gìn giữ tinh hoa thủ công truyền thống. Làng nghề không chỉ là nơi lưu giữ giá trị văn hóa dân tộc mà còn đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế nông thôn, tạo việc làm và thúc đẩy xuất khẩu. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có nhiều biến động, việc bảo tồn và phát triển các làng nghề truyền thống không chỉ giúp duy trì các giá trị văn hóa lâu đời mà còn góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy kinh tế địa phương, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Tuy nhiên, thực trạng sản xuất kinh doanh tại các làng nghề, làng nghề thủ công mỹ nghệ còn gặp nhiều khó khăn thách thức do ảnh hưởng của nhiều nguyên nhân cả về chủ quan và khách quan đó là: Các làng nghề thiếu thốn về vốn và mặt bằng sản xuất, nạn ô nhiễm môi trường từ các làng nghề ngày càng trầm trọng, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún; Các làng nghề chưa được đánh giá đúng về tiềm năng để phát triển du lịch, hoạt động du lịch mới chỉ chú trọng vào việc đưa khách đến tìm hiểu, tham quan nghề mà chưa giới thiệu được những giá trị văn hóa khác của làng nghề truyền thống; chưa có nhiều những sản phẩm du lịch giữ chân du khách, doanh thu từ hoạt động du lịch không cao; Việc ứng dụng công nghệ số trong quá trình sản xuất, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm làng nghề còn chậm, chưa theo kịp xu thế tiêu dùng trong giai đoạn hiện nay.

Cắt băng khai mạc Hội chợ Làng nghề Việt Nam lần thứ 21

Nhằm tôn vinh và thúc đẩy phát triển bền vững các làng nghề, phố nghề truyền thống; khuyến khích sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm; đồng thời quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội chợ Làng nghề Việt Nam lần thứ 21 – năm 2025, diễn ra từ ngày 10 đến 14/10/2025 tại Khu Hội chợ Triển lãm Nông nghiệp – 489 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội. Hội chợ có 150 gian hàng cùng hơn 1.000m² khu trưng bày sản phẩm OCOP, quy tụ hàng trăm làng nghề, phố nghề, hợp tác xã, doanh nghiệp và nghệ nhân trên khắp cả nước. Nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo, nông đặc sản, sản phẩm OCOP tiêu biểu được giới thiệu, cùng với chuỗi hoạt động phong phú như hội thảo chuyên đề, trình diễn tay nghề, quảng bá văn hóa – ẩm thực – du lịch địa phương.

Tại không gian làng nghề Hà Nội, du khách được chiêm ngưỡng quy trình chế tác tinh xảo từ các làng nghề tiêu biểu của Hà Nội như mây tre đan Phú Vinh (Hà Nội), nón lá làng Chuông (Thanh Oai), tò he Xuân La (Phú Xuyên)... Những sản phẩm thủ công không chỉ thể hiện tay nghề điêu luyện mà còn chứa đựng giá trị văn hóa sâu sắc, làm sống dậy tinh hoa nghề cổ.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa: Hà Nội là nơi phát sinh rất nhiều nghề do những tiền nhân truyền lại, trong đó, rất nhiều nghề quý. Truyền thống lịch sử, văn hóa và bản sắc của dân tộc rất mạnh mẽ trong các làng nghề. Song song với quá trình phát triển, hiện nay cũng có nhiều làng nghề mới phát triển thịnh vượng. Mỗi làng nghề ở Hà Nội đều mang một bản sắc riêng, tạo ra những sản phẩm độc đáo, tinh xảo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Các sản phẩm làng nghề đa dạng, nhiều chủng loại, đa số có mẫu mã đẹp, chất lượng tốt. Một số nhóm sản phẩm có thế mạnh cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, như: may mặc, gốm sứ, dệt và thêu, ren truyền thống, đồ gỗ phục vụ tiêu dùng và xây dựng…

Góp mặt tại Hội chợ làng nghề  lần thứ 21, nghệ nhân Lê Văn Tuy, làng nghề nón lá Chuông xã Thanh Oai, Hà Nội mang đến nhiều sản phẩm nón lá truyền thống đặc sắc. Mỗi chiếc nón làng Chuông được làm nên từ những tán lá cọ mỏng manh, qua bàn tay khéo léo và tấm lòng kiên nhẫn của người thợ, trở thành biểu tượng của nét đẹp người phụ nữ Việt Nam xưa – dịu dàng, tinh tế và bền bỉ.Nghệ nhân Tuy chia sẻ, nón Chuông không chỉ là vật dụng che mưa nắng, mà còn là một tác phẩm văn hóa, kết tinh sự khéo léo, tỉ mỉ của người thợ qua từng đường kim, mũi chỉ. Đến nay, dù đời sống hiện đại có nhiều thay đổi, người làng Chuông vẫn giữ nghề như giữ hồn quê, kiên trì truyền lại cho thế hệ trẻ để nghề nón không bị mai một.

Nghệ nhân Lê Văn Tuy làng Chuông, xã Thanh Oai, TP. Hà Nội đã gắn bó cả đời với làng nghề nón lá Chuông – một trong những nghề truyền thống nổi tiếng của Thủ đô

Tham gia Hội chợ Làng nghề, ông Tuy xem đây là cơ hội quý để quảng bá sản phẩm, kết nối đối tác và mở rộng thị trường tiêu thụ. Ông kỳ vọng qua các hoạt động xúc tiến thương mại, sản phẩm nón lá làng Chuông sẽ không chỉ được tiêu thụ trong nước mà còn vươn ra thị trường quốc tế, góp phần tôn vinh hình ảnh làng nghề truyền thống của Thủ đô Hà Nội.

Anh Đặng Văn Hậu, nghệ nhân làng nghề làm Tò he Xuân La, xã Phượng Dực, cho biết: "Tại sự kiện lần này, chúng tôi mong muốn thúc đẩy các làng thủ công, mỹ nghệ cũng như các nghệ nhân trong làng nghề có cơ hội quảng bá, giới thiệu những sản phẩm chất lượng nhất và mẫu mã đẹp nhất."

Tò he được làm từ bột gạo, có thể ăn được, đồng thời là món đồ chơi dân gian đậm chất văn hóa Việt Nam, được nghệ nhân Hậu nặn thành nhiều hình thù sáng tạo, sinh động, khiến mỗi tác phẩm trở thành một “bản giao hưởng” nhỏ của nghệ thuật dân gian.

Để khuyến khích phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn, những năm qua, thành phố Hà Nội đã ban hành các chương trình, kế hoạch, quy hoạch, cơ chế chính sách như: Khuyến khích thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm làng nghề; hỗ trợ bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề; phát triển làng nghề kết hợp với du lịch; bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đối với các làng nghề truyền thống; khuyến khích phát triển vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh tập trung; khuyến khích phát triển làng nghề thành phố Hà Nội…

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, Thành phố Hà Nội cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cơ sở, hộ kinh doanh ngành nghề nông thôn phát triển. Thành phố cũng phê duyệt nhiều đề án, dự án phát triển làng nghề, giao cho các Sở, ngành, địa phương triển khai thực hiện. Giai đoạn 2022 - 2025, Hà Nội tập trung phát triển các sản phẩm OCOP tại các làng nghề truyền thống, cơ cấu lại Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) để thúc đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Đồng thời, phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, gắn với phát triển du lịch, dịch vụ và bảo vệ môi trường sinh thái. Thành phố đã và đang triển khai một số giải pháp như: Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại sản phẩm làng nghề, hỗ trợ xây dựng bộ nhận diện thương hiệu, xây dựng website làng nghề… Đồng thời, gắn công tác bảo tồn và phát triển làng nghề với chương trình phát triển du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan.

Hướng thu hút khách du lịch hiện nay tới các làng nghề là rất cần thiết, trong đó thành phố sẽ có những giải pháp để hướng tới hỗ trợ nghệ nhân. Thông qua mỗi sản phẩm thủ công của các làng nghề truyền thống, có thể thấy được dấu ấn của môi trường tự nhiên và xã hội hòa cùng trí tuệ và tâm hồn của người thợ, rộng hơn là sự sáng tạo của cả cộng đồng xã hội. Cùng với sự phát triển của Hà Nội, những giá trị văn hóa truyền thống của các làng nghề vẫn tiếp tục được gìn giữ, lưu truyền cho các thế hệ sau. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Đình Hoa cho biết.

Nguồn: Vietnam Business Forum