Huyện Thuận Thành: Chú trọng phát triển kinh tế du lịch

Huyện Thuận Thành ngày nay gồm chủ yếu phần đất huyện Siêu Loại thời Lý và một phần đất của huyện Gia Bình, trong đó có thành cổ Luy Lâu ở vào trung tâm huyện, thủ phủ nước ta trải dài gần nghìn năm Bắc thuộc. Tại đây đã xảy ra tiến trình giao thoa văn hóa Việt với hai nền văn hóa lớn của nhân loại là văn hóa Hán và văn hóa Ấn, tạo nên bản sắc văn hóa mới của người Việt khá ổn định truyền đến tận ngày nay. Với nền văn minh sớm của nơi từng là thủ phủ đất nước nghìn năm, huyện Thuận Thành ngày nay có tiềm năng du lịch đặc biệt hấp dẫn và Thuận Thành cũng ngày càng quan tâm phát triển kinh tế du lịch.

Với nghìn năm là thủ phủ nước ta, vùng Thuận Thành trở thành nơi phát triển nền Hán học, đặc biệt dưới thời Sĩ Nhiếp (185-225), Luy Lâu có trường dạy học rộng rãi, nay còn di tích chùa Bình Văn (nơi các sĩ tử bình văn thơ), đền thờ và lăng mộ “Nam Giao học tổ” Sĩ Nhiếp. Các học giả phong kiến sau này tôn xưng Sĩ Nhiếp là vị thánh tổ đạo học của nước ta.

Cũng dưới thời Sĩ Nhiếp, đạo Phật đã du nhập vào nước ta. Chùa Dâu (Cổ Châu tự, Diên Ứng tự) trở thành trung tâm Phật giáo lớn, đặc biệt là vai trò của Sĩ Nhiếp đã có công xây dựng lên hệ thờ Tứ Pháp, lấy chùa Dâu làm trung tâm, và hệ thờ Tứ Pháp trở thành mẫu mực cho các lễ hội làng quê nước ta sau này. Ngay từ thời Tùy, chùa Dâu đã được Tùy Văn đế ban tặng xá lị Phật làm bảo vật trấn chùa. Chùa Dâu được xây dựng lớn thời nhà Trần với công lao của trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi (hiện trong chùa có tượng Mạc Đĩnh Chi). Thời Lê, chùa Dâu tổ chức khắc mộc bản in ấn cuốn “Cổ Châu Phật bản hạnh” nay còn lưu giữ được mộc bản nguyên vẹn và đã được phiên âm sang quốc ngữ phổ biến rộng rãi.

Thuận Thành có hệ thống chùa nổi tiếng. Tiêu biểu là Phật Pháp Thông ở chùa Xuân Quan, nhân vật có thật thời Lý. Chùa Linh Ứng có tượng Tam Thế được công nhận là “bảo vật quốc gia”. Chùa Hương Thủy có sư tổ Thích Đàm Ninh, chính là nữ tướng Vợ Ba cai Vàng. Chùa Bút Tháp có hệ thống nhân vật lịch sử phong phú như các sư tổ Chuyết Chuyết, Minh Hành (các trường dòng thiền tông Lâm Tế có công xây dựng chùa), hoàng hậu Trịnh Thị Ngọc Trúc, tác giả cuốn từ điển đầu tiên của nước ta “Chỉ Nam ngọc âm giải nghĩa”) và hệ thống công trình, tượng Phật đặc sắc như tượng Phật Bà nghìn mắt nghìn tay, tòa Cối kinh, tháp Báo Nghiêm…

Do kinh tế phát triển sớm, nhất là để phục vụ phủ thành Luy Lâu, các làng quê vùng Thuận Thành sớm phát triển nhiều làng nghề truyền thống đặc sắc. Phục vụ tín ngưỡng có làng nghề tranh và mã Đông Hồ. Sau này các nghệ nhân làng nghề phát triển thành dòng tranh điệp trên nền giấy dó đặc sắc duy nhất trong các làng nghề tranh dân gian trên thế giới. Phục vụ lễ hội và sinh hoạt văn hóa có làng nghề rối nước Đồng Ngư và làng nghề hát ả đào Thanh Tương. Phục vụ học tập có làng nghề mực nho Tư Thế, làng nghề ép dầu Thanh Hoài. Ngoài ra còn nhiều làng nghề khác như làng nghề cá bột Mão Điền, làng nghề dệt nhuộm Đại Trạch, làng nghề đúc đồng Đào Viên, làng nghề gốm Công Hà…

Thuận Thành còn có hệ thờ Bách Noãn đặc sắc, khẳng định vị thế độc lập tự chủ của dân tộc, mà trung tâm là đền và lăng Kinh Dương Vương, thủy tổ nước Nam ở Á Lữ. Hệ thờ Bách Noãn còn kéo dài vào tận Gia Bình, Lương Tài như các làng thuộc tổng Thượng Mão, Bình Ngô, Quỳnh Bội… thời xưa. Đền và lăng Kinh Dương Vương hiện đang được đầu tư tới 500 tỉ đồng để trùng tu tôn tạo thành điểm du lịch tâm linh quan trọng. Ở Thuận Thành có một số di tích đáng nhớ là đình Ngọc Tỉnh, nơi Bác Hồ về thăm và nói chuyện với cán bộ, nhân dân tham gia xây dựng công trình thủy lợi Bắc - Hưng - Hải, đình Liễu Khê, nơi hoạt động chính của lực lượng Tự vệ đỏ bảo vệ cơ quan báo Cứu quốc và Cờ giải phóng từ năm 1940, sau đó trở thành lực lượng vũ trang chủ yếu hỗ trợ nhân dân cướp chính quyền phủ Thuận Thành và tỉnh thành Bắc Ninh năm 1945.

Từ lâu Thuận Thành đã trở thành điểm du lịch văn hóa hấp dẫn, tập trung ở các di tích đền và lăng Kinh Dương Vương, chùa Bút Tháp, chùa Dâu, thành Luy Lâu, làng tranh Đông Hồ, làng múa rối nước Đồng Ngư. Hiện nay có thêm các địa điểm mới đang thu hút du khách là đình Ngọc Tỉnh, đình Liễu Khê, nhà thờ danh nhân văn hóa Nguyễn Gia Thiều ở Liễu Ngạn, miếu thờ “Tao Đàn sái phu” Sái Thuận ở Ngọc Lâm, làng cổ Lạc Thổ quê thi sĩ Hoàng Cầm…

Với tiềm năng du lịch đặc biệt, huyện Thuận Thành luôn chú trọng phát triển kinh tế du lịch. Bên cạnh đầu tư tôn tạo di tích, Thuận Thành còn chú ý phát triển hệ thống đường giao thông và cơ sở hạ tầng phục vụ du khách thuận tiện. Vào tháng 3-2015, Thuận Thành còn xây dựng đề án và tổ chức hội thảo phát triển kinh tế du lịch. Với việc mở tuyến xe buýt Đền Đô - chùa Phật Tích - chùa Bút Tháp - Đông Côi thì du khách đã được đến nhiều điểm du lịch quan trọng của Thuận Thành như làng tranh Đông Hồ, làng cổ Lạc Thổ, lăng Kinh Dương Vương, chùa Bút Tháp, chùa Xuân Quan, chùa Dâu, thành Luy Lâu, lăng “Nam Giao học tổ”.

Trần Trang