Ngành Công Thương Sơn La: Khẳng định vai trò động lực trong phát triển kinh tế - xã hội

Sơn La là tỉnh nằm ở trung tâm Tây Bắc, đóng vai trò kết nối vùng cũng như cầu nối giao thương với nước bạn Lào, do đó sự phát triển lĩnh vực công nghiệp và thương mại của tỉnh đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Sau 4 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2016-2020, ngành Công Thương Sơn La đã có những bước chuyển mình tích cực, thể hiện rõ vai trò chủ lực trong phát triển kinh tế tỉnh nhà.

Nhằm tìm hiểu rõ hơn về những kết quả đã đạt được và định hướng phát triển của ngành trong thời gian tới, phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc trao đổi với bà Phạm Thị Doan, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Sơn La. Nguyễn Bách thực hiện.

Thưa bà, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2016-2020 ưu tiên phát triển ngành nghề, lĩnh vực nào? Bà có thể giới thiệu một số kết quả nổi bật mà ngành Công Thương Sơn La đã đạt được?

Nhằm khai thác những tiềm năng, thế mạnh của tỉnh trong phát triển kinh tế, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La nhiệm kỳ 2016-2020 ưu tiên phát triển đa dạng ngành nghề trên cả 3 lĩnh vực: Nông nghiệp - Công nghiệp – Dịch vụ và đạt được nhiều kết quả to lớn.

Về công nghiệp, đã có bước phát triển đáng kể nhờ tập trung khai thác tốt các tiềm năng, thế mạnh của tỉnh về thủy điện, nhân lực, nguồn nguyên liệu sản phẩm nông nghiệp... Một số nhà máy chế biến nông lâm sản, sản xuất vật liệu xây dựng, công trình thủy điện nhỏ... mới được đầu tư đã mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thị trường và đóng góp không nhỏ cho ngân sách của tỉnh. Tỉnh cũng đẩy mạnh thu hút đầu tư vào ngành nghề sử dụng nhiều nhân công (như dệt may, da giày…) nhằm giải quyết bài toán việc làm tăng thu nhập cho người lao động địa phương.

Tốc độ tăng trưởng bình quân công nghiệp giai đoạn 2016-2019 của Sơn La tăng 10%. Lực lượng lao động ngày càng được nâng cao cả về số lượng lẫn trình độ kỹ thuật, tay nghề. Ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ kết nối với nhau ngày càng chặt chẽ, tạo thành một chuỗi liên kết giúp chuyển dịch cơ cấu sản xuất công nghiệp theo hướng chuyên môn hóa, hiện đại hóa, nâng cao giá trị gia tăng. Trong đó, công nghiệp điện và công nghiệp chế biến hiện đang chiếm tỷ trọng cao và đóng góp giá trị gia tăng lớn vào nền kinh tế chung của tỉnh.

Bên cạnh việc duy trì ổn định hoạt động của 2 nhà máy thủy điện lớn (thủy điện Sơn La 2400 MW, thủy điện Nậm Chiến 1 - 200MW) và 32 công trình thủy điện nhỏ; trong giai đoạn 2016-2020 có thêm 1 công trình thủy điện Huổi Quảng 500MW và 25 công trình thủy điện nhỏ với tổng công suất 307,9MW. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh cũng đang triển khai đầu tư xây dựng một số nhà máy thủy điện nhỏ, đang khảo sát và đầu tư các nhà máy điện sinh khối (Mai Sơn), điện gió (Bắc Yên), điện mặt trời (Mai Sơn, Thuận Châu). Tỉnh Sơn La đã tập trung chỉ đạo phát triển hệ thống cấp điện cho các hộ dân vùng nông thôn. Giai đoạn 2016-2019 đã đầu tư cho trên 45.000 hộ; phát triển công tơ mới cho trên 26.500 hộ, nâng tỷ lệ số hộ được sử dụng điện lưới từ 86,7% lên 96%. Những nỗ lực đưa điện về nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh mà còn làm thay đổi cuộc sống của hàng nghìn hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Ngành công nghiệp chế biến cũng dần cho thấy hiệu quả tích cực khi tập trung phát triển mạnh những sản phẩm nông sản mà tỉnh có lợi thế. Ngành công nghiệp chế biến nông sản (CBNS) đã có sự gia tăng khá nhanh về quy mô, số lượng và giá trị sản xuất với trên 20 cơ sở chế biến chè (sản lượng 9,5 tấn/năm); 1 nhà máy đường (sản lượng trung bình 60.000 tấn/năm); 2 nhà máy chế biến tinh bột sắn của Công ty CP chế biến nông sản Phú Yên - Chi nhánh Sơn La và Nhà máy chế biến sắn BHL (KCN Mai Sơn) tổng công suất 600 tấn tinh bột/ngày - sản lượng 60.000 tấn tinh bột/năm; nhà máy chế biến sữa Mộc Châu; nhà máy chế biến nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của Công ty IC Food Sơn La; Nhà máy chế biến quả, đồ uống nước hoa quả Tập đoàn TH tại Vân Hồ công suất nhà máy 18.000-20.000 chai/giờ (dự kiến đi vào sản xuất trong quý II/2020)...

Về thương mại, trong giai đoạn vừa qua lĩnh vực này đã có những bước phát triển đáng ghi nhận, đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, thị trường dần trở nên đa dạng, phong phú, giá cả ổn định và hệ thống phân phối hàng hóa được mở rộng đến cả vùng nông thôn, vùng sâu,vùng xa, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của mọi tầng lớp nhân dân. Hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm đã triển khai đồng bộ trên cả 3 thị trường (trong tỉnh, trong nước và xuất khẩu). Đặc biệt, nhờ tích cực thực hiện các hoạt động quảng bá, xúc tiến tiêu thụ mà xuất khẩu nông sản Sơn La đã đạt được những kết quả tích cực, vượt kế hoạch đề ra.

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ nông sản được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị, trong đó xuất khẩu được xác định là khâu đột phá, tác động trực tiếp thúc đẩy tiêu thụ trong nước, trong tỉnh, định hướng sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, đảm bảo chất lượng và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Hình thành các chuỗi liên kết giữa sản xuất với chế biến và tiêu thụ sản phẩm, liên kết giữa hộ nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp (DN); đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế diễn ra mạnh mẽ hiện nay, Sở Công Thương đã có kế hoạch, chương trình hỗ trợ thiết thực nào để giúp DN trên địa bàn tỉnh phát triển sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh, tìm kiếm thị trường?

Việt Nam đang bước vào giai đoạn hội nhập và liên kết quốc tế toàn diện, sâu rộng, tạo cơ hội mở rộng và đa dạng hóa thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu, tranh thủ vốn đầu tư, công nghệ, tri thức, kinh nghiệm quản lý và các nguồn lực quan trọng khác...phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Song hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng cũng đặt ra những yêu cầu mới đối với các cơ quan, địa phương và cộng đồng DN. Tại Sơn La, dưới sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Sở Công Thương đã và đang xây dựng, triển khai nhiều chương trình nhằm hỗ trợ các DN, hợp tác xã mở rộng quy mô sản xuất, đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh tiếp cận và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Theo đó, Sở Công Thương đã tham mưu UBND tỉnh ban hành và tổ chức triển khai, thực hiện Chương trình khuyến công giai đoạn 2016-2020; hàng năm xây dựng và thực hiện Kế hoạch xúc tiến thương mại, Kế hoạch xuất khẩu sản phẩm hàng hóa của tỉnh Sơn La. Tổ chức các hội nghị triển khai công tác xúc tiến thương mại, công tác xuất khẩu; hỗ trợ, tổ chức cho cho các DN, hợp tác xã tham gia hội nghị kết nối cung cầu tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh; tổ chức, tham gia đoàn công tác xúc tiến giao dịch thương mại tại các thị trường có tiềm năng tiêu thụ các sản phẩm chủ lực của tỉnh như các tỉnh Nam Ninh và Vân Nam (Trung Quốc). Phối hợp Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND các huyện, thành phố tổ chức thành công các tuần hàng giới thiệu quảng bá các sản phẩm đặc trưng của tỉnh tại TP.Hà Nội, Thanh Hóa, Lạng Sơn và một số tỉnh  củaTrung Quốc.

Sở cũng tích cực cung cấp thông tin, kết nối, hỗ trợ và đồng hành cùng DN, hợp tác xã trong các hoạt động xuất nhập khẩu tại thị trường các nước tham gia hiệp định thương mại như CPTPP và các hiệp định thương mại tự do khác. Thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhận thức, kỹ năng và năng lực cạnh tranh cho các DN, cơ sở sản xuất tại địa phương.

Xin bà cho biết định hướng phát triển công nghiệp thương mại của tỉnh Sơn La trong giai đoạn tiếp theo; tỉnh xây dựng giải pháp gì để nâng cao giá trị cũng như phát triển bền vững cho ngành?

Trong giai đoạn tới công nghiệp, thương mại của Sơn La tiếp tục định hướng phát triển với tốc độ khá cao theo hướng hiện đại. Tập trung phát triển các ngành công nghiệp có tiềm năng lợi thế so sánh như công nghiệp chế biến nông sản, dược liệu; công nghiệp sản xuất điện, năng lượng tái tạo, hoàn thành cấp điện nông thôn; sản xuất vật liệu xây dựng; công nghiệp sử dụng nhiều lao động như may mặc, sản xuất giày da, lắp ráp điện tử, ô tô. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến hiện đại trong sản xuất, quản trị kinh doanh của các cơ sở công nghiệp.

Phát triển thương mại theo xu thế hội nhập quốc tế. Thương mại xác định là khâu then chốt, là động lực để hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp và công nghiệp của tỉnh, đồng thời cũng là cơ sở định hướng cho kế hoạch sản xuất của nông nghiệp và công nghiệp.

Để thực hiện định hướng trên, tỉnh Sơn La sẽ tập trung thưc hiện việc rà soát quy hoạch, định hướng phát triển công nghiệp - thương mại để tích hợp vào quy hoạch chung của tỉnh; ban hành cơ chế, chính sách đẩy mạnh thu hút đầu tư hạ tầng công nghiệp, thương mại, hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp; ban hành chương trình xúc tiến thương mại, xuất khẩu. Đẩy mạnh cải cách hành chính và đồng hành cùng DN, hợp tác xã.

Với định hướng và giải pháp như vậy, tôi tin rằng công nghiệp - thương mại của Sơn La sẽ tiếp tục phát triển mạnh và là động lực góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trân trọng cảm ơn bà!