Hành trình OCOP của ô mai Bách Hương Xuân: Giữ hồn quê trong từng viên ô mai nhỏ

Giữa vùng đất Thanh Oai – nơi nổi tiếng với những làng nghề truyền thống lâu đời – có một thương hiệu đang lặng lẽ viết nên câu chuyện gìn giữ và nâng tầm đặc sản quê hương: Ô mai Bách Hương Xuân. Từ một cơ sở sản xuất nhỏ tại xã Cao Viên, ô mai Bách Hương Xuân từng bước chinh phục thị trường, được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao và trở thành niềm tự hào của người dân địa phương.

Bắt đầu từ tình yêu với món quà quê

Chủ nhân hiện tại của thương hiệu – chị Nguyễn Thị Lệ, một người phụ nữ sinh ra và lớn lên tại xã Cao Viên – không chỉ nối nghiệp gia đình mà còn mang trong mình hoài bão khẳng định giá trị của sản phẩm truyền thống. Gắn bó với nghề từ khi còn nhỏ, chị Lệ từng phụ giúp ông nội, cha mẹ chọn mơ, mận, ngâm đường, rim gừng, đóng từng gói ô mai nhỏ bán trong chợ quê. Những năm tháng ấy đã gieo vào chị tình yêu đặc biệt với món quà dân dã mà đậm chất Bắc Bộ này.

“Ô mai không chỉ là món ăn, mà còn là nét văn hóa, là ký ức tuổi thơ của biết bao người. Tôi muốn gìn giữ và lan tỏa nó, nhưng theo một cách hiện đại, chuyên nghiệp hơn,” chị Lệ chia sẻ.

Khởi nghiệp từ gian bếp nhỏ

Vào đầu những năm 2000, khi thị trường bắt đầu chú ý đến thực phẩm thủ công, chị Lệ quyết định phát triển cơ sở ô mai Bách Hương Xuân thành một mô hình sản xuất bài bản. Tên “Bách Hương Xuân” không chỉ mang ý nghĩa " trăm năm giữ trọn hương vị mùa xuân", mà còn thể hiện mong muốn đem lại may mắn, sung túc và sự bền vững cho thương hiệu.

Khác với các sản phẩm công nghiệp, ô mai Bách Hương Xuân vẫn giữ cách làm truyền thống: chọn từng quả mơ, quả mận từ các vùng trồng nổi tiếng như Mộc Châu, chùa Hương; ngâm ủ bằng đường phèn và gừng tươi; phơi nắng hoặc sấy nhẹ để giữ nguyên hương vị. Nhờ vậy, sản phẩm giữ được vị chua ngọt thanh tao, không gắt đường, không phẩm màu – đúng chất “ô mai nhà làm”.

Tuy nhiên, để phát triển, chị Lệ hiểu rằng không thể chỉ dựa vào kinh nghiệm truyền thống. Chị bắt đầu học hỏi về tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, đầu tư máy móc sơ chế, đóng gói và bắt tay xây dựng thương hiệu bài bản, chuyên nghiệp.

Đưa ô mai quê lên tầm OCOP

Năm 2020, khi Hà Nội triển khai chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm), chị Lệ nhận thấy đây là cơ hội vàng để nâng tầm sản phẩm của mình. Với sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và Văn phòng Điều phối và phát triển Nông thôn thành phố Hà Nội, chị đăng ký tham gia, bắt đầu hành trình chuẩn hóa từng khâu sản xuất theo yêu cầu của chương trình OCOP.

Đó là một chặng đường không dễ dàng. Chị phải xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc, minh bạch hóa quy trình sản xuất, cải tiến bao bì, nhãn mác, hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật… Đồng thời, chị cũng tham gia các khóa tập huấn, hội chợ xúc tiến thương mại để kết nối với các nhà phân phối trong và ngoài nước.

Cho đến nay, 10 sản phẩm ô mai của Hộ kinh doanh Bách Hương Xuân Xuân đã được đánh giá, công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao. Đó là các sản phẩm: Mứt hồng bì chua ngọt đặc biệt, Mận xào gừng không hạt chua ngọt, Mận tươi xào gừng, Mận tươi xào gừng chua ngọt, Mận hậu dẻo chua ngọt, Mơ gừng chua ngọt, Mơ dẻo không hạt, Mơ chua ngọt đặc biệt, Mơ chua mặn ngọt, Mơ chua cay mặn ngọt...  Đó không chỉ là niềm tự hào cá nhân, mà còn là một bước ngoặt quan trọng, mở ra cánh cửa mới cho thương hiệu địa phương.

Giữ chất quê – bước ra thị trường lớn

Từ một sản phẩm làm theo mùa, ô mai Bách Hương Xuân nay đã trở thành mặt hàng quanh năm, được phân phối tới nhiều tỉnh thành trong cả nước, từ các cửa hàng đặc sản ở Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, đến siêu thị và sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, Bách Hương Xuân còn theo chân khách du lịch nước ngoài hay người Việt xa xứ tới khắp mọi nơi trên thế giới.

Tuy mở rộng quy mô, nhưng chị Lệ vẫn kiên định giữ tinh thần “chất lượng hơn số lượng”. “Tôi tin rằng chỉ có sự tử tế, chỉn chu trong từng sản phẩm mới có thể giữ chân khách hàng lâu dài,” chị nói.

Để phục vụ nhu cầu quà tặng, chị còn sáng tạo các mẫu hộp sang trọng nhưng vẫn mang đậm chất Tết Việt. Nhờ vậy, mỗi viên ô mai không chỉ là món quà vặt, mà còn là đại sứ của văn hóa Việt gửi đến bạn bè quốc tế.

Hành trình lan tỏa giá trị truyền thống

Không dừng lại ở sản xuất, chị Nguyễn Thị Lệ còn tích cực chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp, hỗ trợ các hộ sản xuất nhỏ trong xã cùng cải thiện chất lượng, tham gia OCOP và kết nối thị trường. “Nếu mỗi xã đều có một sản phẩm đặc trưng, làm bài bản, thì nông thôn sẽ phát triển bền vững từ chính nội lực của mình,” chị chia sẻ với ánh mắt tràn đầy kỳ vọng.

Câu chuyện của chị Lệ và ô mai Bách Hương Xuân không chỉ là hành trình khởi nghiệp của một người phụ nữ nông thôn, mà còn là minh chứng sống động cho tiềm năng của các sản phẩm bản địa. Nó cho thấy rằng, với tình yêu quê hương, sự kiên định và khát vọng vươn lên, những thứ tưởng chừng đơn sơ nhất cũng có thể bước ra thị trường lớn và để lại dấu ấn sâu đậm.

Giữa muôn vàn món quà hiện đại, ô mai Bách Hương Xuân vẫn giữ được nét riêng – giản dị, mộc mạc nhưng chứa đựng cả tâm hồn người làm. Đó là vị chua của mơ, vị cay của gừng, vị ngọt của đường, và vị mặn mòi của tình người quê hương.

Từ xã Cao Viên nhỏ bé, ô mai Bách Hương Xuân đã vượt qua ranh giới làng xã để trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của Hà Nội. Và hơn hết, nó trở thành một biểu tượng đẹp của sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, giữa cái hồn xưa và khát vọng hôm nay.

Hành trình của ô mai Bách Hương Xuân là minh chứng cho việc một sản phẩm truyền thống có thể sống khỏe, sống tốt trong thời đại mới nếu biết kết hợp giữa giá trị di sản và đổi mới sáng tạo. OCOP không chỉ là danh hiệu, mà là chiếc cầu nối giúp các doanh nghiệp nhỏ, các làng nghề vươn ra thị trường rộng lớn hơn.

Bùi Liên (Vietnam Buisness Forum)