Hướng tới trung tâm du lịch nông thôn sáng tạo, mang đậm bản sắc Việt

Thành phố Hà Nội có 337 làng nghề và làng nghề truyền thống đã được công nhận với hàng nghìn di tích lịch sử - văn hóa cùng hệ sinh thái trải rộng khắp các vùng ngoại thành, cùng cảnh quan đa dạng từ Ba Vì, Sóc Sơn đến Phú Xuyên, Hương Sơn. Hà Nội đang hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành trung tâm du lịch nông thôn sáng tạo, mang đậm bản sắc Việt.

Trong chương trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 -2030 của Hà Nội, du lịch nông thôn đang dần khẳng định vai trò “trụ cột xanh” trong phát triển bền vững, khi vừa tạo sinh kế cho người dân, vừa gìn giữ văn hóa làng quê và cảnh quan môi trường Thủ đô.

Hà Nội hiện có 11 trang trại nông nghiệp sinh thái hoạt động theo mô hình giáo dục, du lịch trải nghiệm; 5 hợp tác xã chuyên ngành kết hợp giáo dục, du lịch trải nghiệm gồm: Hợp tác xã rau hữu cơ Thanh Xuân (huyện Sóc Sơn), Hợp tác xã rau Đường Lâm, Hợp tác xã dịch vụ du lịch Đồng Mô (thị xã Sơn Tây), Hợp tác xã trải nghiệm xã Đồng Tiến (huyện Ứng Hòa) và Hợp tác xã Hồng Vân (huyện Thường Tín).

Thành phố công nhận 7 điểm du lịch ở khu vực ngoại thành, gắn với du lịch nông nghiệp, nông thôn, làng nghề, sinh thái gồm: Điểm du lịch xã Dương Xá, điểm du lịch Phù Đổng (huyện Gia Lâm); điểm du lịch làng nghề lược sừng Thụy Ứng, điểm du lịch làng nghề mộc cao cấp Vạn Điểm (huyện Thường Tín); điểm du lịch Đại Áng, điểm du lịch Yên Mỹ (huyện Thanh Trì); điểm du lịch thôn Lòng Hồ, xã Kim Sơn (thị xã Sơn Tây); công nhận hai sản phẩm OCOP đầu tiên được đánh giá, phân hạng 4 sao thuộc nhóm sản phẩm dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch là: Điểm du lịch dịch vụ làng quê Hồng Vân, xã Hồng Vân (huyện Thường Tín) và Khu sinh thái Phù Đổng Green Park, xã Phù Đổng (huyện Gia Lâm). Ngoài ra, các huyện, thị xã còn hình thành nhiều điểm du lịch nông thôn khác như: Khu thắng cảnh Hương Sơn (huyện Mỹ Đức), Làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây), khu vực núi Hàm Lợn (huyện Sóc Sơn)…

Các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn đang dần trở thành điểm đến thu hút khách, nhất là đối với học sinh và giới trẻ. Không chỉ được tận hưởng không gian, cảnh quan của vùng nông thôn, du khách còn được trải nghiệm các hoạt động gắn với nông nghiệp, thưởng thức sản phẩm do chính tay mình chế biến, tăng thêm vốn hiểu biết về nông nghiệp… Tại các điểm du lịch nông nghiệp, nông thôn, đời sống người dân cũng dần thay đổi nhờ vào làm dịch vụ du lịch.

Theo ông Vũ Văn Tuyên, Phó Chủ tịch Hội Du lịch Cộng đồng Việt Nam: Du lịch nông thôn đang dần trở thành một trong những động lực quan trọng nhất trong chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, đặc biệt với Hà Nội - địa phương hội tụ đủ cả văn hóa, cảnh quan và con người. Đây là lĩnh vực phát triển đa chiều, không chỉ tạo ra giá trị kinh tế mà còn giúp bảo tồn di sản, gìn giữ môi trường và xây dựng cộng đồng bền vững.

Điểm mạnh của Hà Nội là tài nguyên phong phú và vị trí gần trung tâm. Nhiều huyện chỉ cách nội đô 20-50 km, rất phù hợp với tour du lịch cuối tuần. Làng cổ Đường Lâm là hình mẫu làng Việt cổ; Các làng giò chả Ước Lễ, làng tương gắn với làng cổ Cự Đà, làng nón Chuông, làng hoa Mê Linh, làng nghề mây tre đan Phú Vinh... cũng là những điểm đến du lịch nông thôn đặc sắc của Hà thành. Thứ hai là chính sách rõ ràng. Hà Nội đã có các mô hình mẫu như Điểm du lịch làng quê Hồng Vân, Phù Đổng Green Park đạt chuẩn OCOP du lịch nông thôn. Người dân cũng tham gia mạnh mẽ hơn, xuất hiện tinh thần “tự thân làm du lịch”, đây là yếu tố then chốt cho phát triển bền vững.

Tuy nhiên, phát triển du lịch nông thôn ở Hà Nội vẫn còn một số điểm yếu như: Hạ tầng du lịch và dịch vụ phụ trợ thiếu đồng bộ; nguồn nhân lực yếu, thiếu kỹ năng phục vụ và marketing số; sản phẩm chưa đủ đặc sắc, chủ yếu là tham quan, ít trải nghiệm sâu; quảng bá còn mờ nhạt, số hóa hạn chế; và nguy cơ thương mại hóa làm mất bản sắc làng Việt nếu phát triển nóng.

Muốn du lịch nông thôn trở thành ngành kinh tế thực thụ, phải coi tính bền vững là trục chính, bền vững về môi trường, văn hóa và sinh kế cộng đồng.Tôi tin rằng, nếu đi đúng hướng, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành “Thủ đô của du lịch nông thôn sáng tạo và bền vững” của cả nước. Đến năm 2030, du lịch nông thôn không chỉ là tham quan mà sẽ trở thành hệ sinh thái xanh - thông minh - bản sắc, nơi du khách có thể học nấu món Việt, ngủ trong nhà cổ ở Đường Lâm, làm gốm ở Bát Tràng, hái trái cây ở Đan Phượng, hay ngắm hoa ở Mê Linh...Khi ấy, người dân nông thôn sẽ không chỉ “làm du lịch”, mà sống cùng du lịch, làm giàu từ chính văn hóa quê hương mình. Và nông thôn Hà Nội sẽ thực sự trở thành không gian đáng sống, nơi bản sắc làng Việt được hồi sinh trong một diện mạo xanh, văn minh và hiện đại. Ông Tuyên chia sẻ.

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội, thành phố tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP gắn với phát triển du lịch. Việc phát triển sản phẩm du lịch đặc thù theo từng vùng, khai thác giá trị ẩm thực, nghề truyền thống, di sản văn hóa sẽ là chìa khóa để tạo nên thương hiệu riêng cho du lịch nông thôn Thủ đô. Hà Nội cũng đặt mục tiêu xây dựng cộng đồng du lịch văn minh, thân thiện, phát huy vai trò của hiệp hội du lịch, các tổ chức nghề nghiệp trong việc kết nối, quảng bá và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Đỗ Ngọc  (Vietnam Business Forum)