Được thành lập tháng 10 năm 1947, trải qua nhiều thời kỳ với các tên gọi khác nhau, năm 1997 với tên gọi Trường THPT Chuyên Hoàng Văn Thụ. Trường đã không ngừng nỗ lực phấn đấu vươn lên cả về quy mô lẫn chất lượng đào tạo để trở thành cái nôi nuôi dưỡng nhân tài cho tỉnh, cho đất nước.
Hàng năm Trường có trên 95% học sinh đạt học lực khá, giỏi; 100% học sinh thi đỗ tốt nghiệp (loại khá, giỏi chiếm 15 – 30%); 91 – 93% học sinh thi đỗ ĐH (không kể CĐ). Trường luôn đứng ở top đầu trong số 200 trường có tổng điểm thi cao nhất cả nước. Đặc biệt, kỳ thi ĐH năm 2012 có khoảng 95% học sinh thi đỗ, trong đó nhiều em đạt số điểm cao. Về giáo dục mũi nhọn, Trường luôn dẫn đầu toàn tỉnh và khu vực miền núi phía Bắc về số lượng và chất lượng học sinh giỏi cấp tỉnh và quốc gia. Nhiều năm liên tục, tỉnh đứng đầu bảng B về kết quả thi học sinh giỏi quốc gia (HSGQG). Kỳ thi HSGQG thống nhất toàn quốc, Hòa Bình vẫn dẫn đầu các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc, Tây Nguyên và ĐBSCL. Trong các kỳ thi HSG khu vực, Trường liên tục đứng ở những vị trí đầu. 5 lần tham gia trại hè Hùng Vương (sân chơi trí tuệ của 15 trường chuyên các tỉnh miền núi), 2 lần Trường xếp ở vị trí thứ nhất, là đội duy nhất có 100% học sinh tham dự đạt huy chương. Kỳ thi Toán Hà Nội và Toán Olympic Singapore mở rộng, học sinh của Trường đều đạt giải, trong đó có huy chương vàng. Kỳ thi giải toán trên máy tính cầm tay khu vực và toàn quốc, trong các năm qua Trường luôn đạt thứ hạng nhất, nhì, ba. Trong hai kỳ thi liên tiếp gần đây, học sinh của Trường góp phần đưa đoàn Hòa Bình đứng ở vị trí số 1. Trường xếp thứ 3 toàn quốc về số lượng HSGQG giai đoạn 2002 – 2007. Phấn đấu giai đoạn 2010 – 2015 trở thành một trong 15 trường trung tâm chất lượng cao của cả nước.

Những năm gần đây Nhà trường đã tổ chức phong trào thi sáng tạo Rô bốt cho học sinh, đã thu hút được nhiều học sinh tham gia và mang lại nhiều bổ ích và hứng thú. Từ phong trào thi sáng tạo Rô bốt, học sinh của trường đã được dự thi và 2 lần vô địch tại trại hè Hùng Vương.
Có được kết quả trên, trước hết là nhờ Trường luôn coi trọng công tác xây dựng lực lượng đội ngũ cán bộ giáo viên giỏi chuyên môn và giàu lòng nhiệt tình, đáp ứng được yêu cầu đảm bảo chất lượng đào tạo. Đội ngũ cán bộ, giáo viên của trường có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm, có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức tốt và tâm huyết với nghề nghiệp. Trong các kỳ thi giáo viên dạy giỏi cấp toàn quốc, trường đã có nhiều giáo viên đạt giải cao. Phát huy tính sáng tạo, chủ động trong việc nghiên cứu khoa học được nhà trường đặc biệt quan tâm, một trong những đề tài tiêu biểu được cấp bằng như đề tài nghiên cứu của Thầy Lê Đức Thọ: “Chấm thi trắc nghiệm trên máy tính, đảo đề thi trắc nghiệm trên máy tính”.
Cùng với cơ sở vật chất hiện được đầu tư khá hoàn thiện, đồng bộ, trong xu thế xã hội ngày một phát triển, việc hợp tác quốc tế là hoạt động không thể thiếu được trong tiến trình hội nhập và phát triển của Trường. Thạc sỹ Trần Quang Đức, Hiệu trưởng Nhà trường cho biết: “Trong thời gian tới, Trường sẽ đẩy mạnh hoạt động đối ngoại nhằm mở rộng quan hệ và tìm kiếm các nguồn lực hỗ trợ cho sự phát triển của Trường. Chúng tôi sẽ có những kế hoạch và chiến lược cụ thể trong việc kết nối thông tin với các đối tác; mời các chuyên gia quốc tế đến thuyết trình để cập nhật thông tin nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, học tập của giáo viên và học sinh, tạo cơ hội hợp tác, hội nhập cho Nhà trường; tổ chức các cuộc hội thảo quốc tế nhằm chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau trong lĩnh vực quản lý đào tạo, giảng dạy và trao đổi giáo viên, học sinh; cùng nghiên cứu các đề tài khoa học và giao lưu văn hoá…”.
Với những đóng góp to lớn của mình trong suốt những năm qua, Trường đã nhận được nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý như: Những thành tích xuất sắc trong dạy và học đã đưa Trường liên tục dẫn đầu phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt” của ngành giáo dục và đào tạo; nhiều cờ, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và các cấp.
Quỳnh Ngọc
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI