Hà Nội thúc đẩy xây dựng nông thôn mới trù phú, văn minh, hiện đại

Năm 2010, Hà Nội bắt đầu thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trong bối cảnh còn nhiều khó khăn: Khu vực nông thôn chiếm hơn 70% diện tích, hơn 65% dân số nhưng hạ tầng còn nhiều thiếu thốn; người dân chủ yếu sản xuất nông nghiệp nhưng manh mún, hiệu quả không cao.

Chỉ đạo sát sao, vào cuộc quyết liệt

Nông thôn Hà Nội đã đạt nền tảng vững chắc. Thành ủy ban hành Chương trình số 04-CTr/TU về đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành Nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025 để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện. Các xã đã đạt nông thôn mới tiếp tục xây dựng nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu. Từ đó, Thủ đô đã trở thành hình mẫu về phát triển nông thôn toàn diện với các dấu mốc ấn tượng: Hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới cấp thành phố năm 2024 (trước 1 năm so với kế hoạch).

Trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (tháng 7-2025), Hà Nội là địa phương đứng đầu cả nước về xây dựng nông thôn mới với 100% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; 229 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 100% huyện, thị xã đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; 6/17 huyện đạt chuẩn huyện nông thôn mới nâng cao. Chương trình OCOP dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm với trên 3.400 sản phẩm; xuất khẩu nông, lâm sản vượt ngưỡng 2 tỷ USD…

Những kết quả đạt được trong xây dựng nông thôn mới đã khẳng định hành trình nỗ lực không ngừng của thành phố Hà Nội trong suốt 15 năm qua với sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao từ Thành ủy, HĐND, UBND thành phố, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và đồng lòng chung sức của nhân dân.

Cùng với nguồn vốn đầu tư từ Nhà nước, còn có sự chung sức của hàng triệu người dân góp công, góp của, hiến đất xây dựng nông thôn mới. Riêng các cấp Hội Nông dân thành phố đã vận động hội viên hiến hơn 1,37 triệu mét vuông đất, đóng góp hơn 672 nghìn ngày công, tham gia làm mới và sửa chữa hơn 6.100km đường nông thôn; 1.300 cầu cống; kiên cố hóa 6.300km kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất...

Kết quả đạt được hôm nay chính là nền móng vững chắc để Hà Nội tự tin bước vào chặng đường tiếp theo xây dựng nông thôn mới tiên tiến, điển hình, lan tỏa giá trị văn minh, thịnh vượng đến từng người dân và cộng đồng.

Nhân rộng các mô hình

Từ những tấm gương gia đình sẵn sàng hiến đất, góp công, góp tiền để xây dựng hạ tầng nông thôn, đến những cán bộ cơ sở “dân vận khéo”, nhiệt tình, tâm huyết vì việc chung, phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng nông thôn mới” ở Hà Nội đã trở thành mạch nguồn lan tỏa mạnh mẽ. Không chỉ dừng lại ở những công trình, thành quả lớn nhất chính là tinh thần đồng thuận, đoàn kết của người dân - khi lòng dân đã thực sự hóa thành sức mạnh. Hà Nội đã hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới cấp thành phố, tạo tiền đề vững chắc để Thủ đô bước vào giai đoạn mới: Xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, thông minh; dựng xây những miền quê trù phú, văn minh, hiện đại, xứng tầm Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Ông Lê Văn Vụ, Trưởng thôn Tân Hội, xã Xuân Mai cho biết: "Tân Hội có 519 hộ dân, là thôn công giáo toàn tòng. Người dân thôn Tân Hội sản xuất nông nghiệp là chính, ngoài ra, một số hộ kinh doanh nhỏ và sản xuất mây tre đan. Những công trình hoàn thành, nhân dân rất vui. Tại Tân Hội hôm nay, phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao rất phát triển, người dân thực sự có cuộc sống hạnh phúc. Chiếc cổng làng Tân Hội to đẹp như chào đón người con đi xa trở về; là dấu mốc để người dân phương xa qua đây nhận thấy làng quê Tân Hội. Từ những đóng góp của cá nhân anh Nguyễn Văn Cương đã lan tỏa ra cả cộng đồng, “lôi kéo” toàn dân chung sức cùng xây dựng quê hương…".

Chủ tịch UBND xã Phúc Thọ Kiều Trọng Sỹ cho hay, ngõ 3, thôn Bướm từ con ngõ nhỏ hẹp chỉ rộng chưa đầy 2m, nhiều chỗ thắt cổ chai, đến nay đã rộng hơn 3m, xe đi lại thuận lợi, tạo đà cho người dân phát triển kinh tế - xã hội. Cũng từ những điểm sáng đó, Phúc Thọ đang nhân rộng phong trào, lan tỏa ra các thôn xóm khác, thổi bùng lên phong trào xây dựng nông thôn mới, góp phần đưa những làng quê ngày một khang trang hơn, giàu đẹp hơn.

Còn tại xã Quốc Oai, các thôn Phúc Đức, Khánh Tân, Đa Phúc, Sài Khê đều có hệ thống chiếu sáng đồng bộ bằng năng lượng mặt trời. Buổi tối, đèn đường sáng trưng, người dân thuận lợi khi đi lại, an ninh trật tự cũng tốt hơn… Có Khu di tích lịch sử chùa Thầy, các thôn trên địa bàn xã Quốc Oai đẹp hơn, văn minh hơn để trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội, trong giai đoạn 2010-2020, tổng kinh phí Hà Nội đã huy động thực hiện xây dựng nông thôn mới đạt gần 97.000 tỷ đồng, trong đó, vốn huy động ngoài ngân sách là hơn 16.800 tỷ đồng, chiếm 17,4%. Từ năm 2021 đến 2024, tổng kinh phí huy động tiếp tục đạt hơn 86.800 tỷ đồng, trong đó vốn huy động ngoài ngân sách là hơn 4.000 tỷ đồng, chiếm 4,6%...Riêng các cấp Hội Nông dân thành phố đã vận động hội viên hiến hơn 1,37 triệu m² đất, đóng góp hơn 672 nghìn ngày công, tham gia làm mới và sửa chữa hơn 6.100 km đường giao thông nông thôn; 1.300 cầu cống; kiên cố hóa 6.300 km kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất... Những đóng góp ấy không chỉ giúp tiết kiệm ngân sách, mà còn tạo đồng thuận từ gốc, để công trình khi đưa vào khai thác được người dân trân quý, giữ gìn.

Phó Chánh Văn phòng chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới Hà Nội Ngọ Văn Ngôn nhận xét: Trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ đô đã có 18/18 huyện, thị xã hoàn thành xây dựng nông thôn mới, trong đó, có 6 huyện nông thôn mới nâng cao; 229 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 109 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Chính sự cộng hưởng đó đã giúp Hà Nội được Thủ tướng Chính phủ công nhận thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Thủ đô khẳng định vị trí đầu tàu, đóng góp vào bức tranh nông thôn mới của cả nước.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, chặng đường qua cho thấy, phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” được trung ương và thành phố Hà Nội cụ thể hóa bằng nhiều quyết sách quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý và động lực thi đua mạnh mẽ cho địa phương tổ chức triển khai bài bản, đồng bộ, huy động được cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân tham gia. Trong mạch nguồn chủ trương ấy, Hà Nội đã vận dụng linh hoạt phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”; khơi dậy nội lực xã hội hóa để thực hiện.

Điều đáng quý là phong trào chung sức xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội không dừng lại ở việc “làm cho xong chỉ tiêu”, mà đã trở thành một mạch nguồn lan tỏa. Mỗi một gia đình hiến đất, mỗi một cộng đồng hiến công, mỗi một cán bộ cơ sở gương mẫu, minh bạch… đều là “ngọn lửa nhỏ”, góp phần thắp sáng phong trào lớn. Ngọn lửa ấy đã truyền cảm hứng, khiến những điển hình không chỉ dừng lại ở một thôn, một xã, mà lan sang nhiều địa phương khác. Khi lòng dân đã đồng thuận, niềm tin đã được khơi dậy, thì phong trào ấy không chỉ làm mới bộ mặt nông thôn, mà còn tạo ra nền tảng để Hà Nội bước tiếp trên con đường xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu, thông minh trong giai đoạn 2026-2030.

Bảo Đan (Vietnam Business Forum)